Αλσατία

I

(γαλλ. Alsace, γερμ. Elsass). Περιοχή (8.280 τ. χλμ., 1.734.115 κάτ. το 1999) της ανατολικής Γαλλίας. Εκτείνεται από τα Β στα Ν, περίπου για 200 χλμ., μεταξύ του Ρήνου στα Α, των Βοσγιών στα Δ, και του γαλλοελβετικού Ιούρα στα Ν. Είναι εύφορη, καλά καλλιεργημένη και διαθέτει εύκολους δρόμους επικοινωνίας μεταξύ του ελβετικού υψιπέδου και των περιοχών της ΒΔ Ευρώπης, κατά μήκος του Ρήνου και μέσα από χαμηλές διαβάσεις των Βοσγιών.

Πολλά στοιχεία μαρτυρούν τη γερμανική επίδραση, όπως για παράδειγμα το χτίσιμο των σπιτιών με τοίχους από τούβλα που τοποθετούνται στα διάκενα σταυρωτών δοκών, τα τοπωνύμιά της, η γερμανικού τύπου διάλεκτός της, καθώς και τα ήθη και έθιμα των κατοίκων. Οι πόλεις της Α. είναι όλες παλιές: χτίστηκαν και αναπτύχθηκαν ως κέντρα διαμετακομιστικού εμπορίου στη συμβολή των κυριότερων οδών επικοινωνίας που διασχίζουν την περιοχή. Κυριότερες, εκτός από την ιστορική πρωτεύουσα το Στρασβούργο (267.051 κάτ. το 1999), είναι η Μιλούζ, κέντρο υφαντουργικής βιομηχανίας, με λιμάνι στη διώρυγα που συνδέει τον Ρήνο με τον Ροδανό, και το Κολμάρ (περ. 70.000 κάτ.). Άλλες πόλεις είναι το Αγκενό (περ. 25.000 κάτ.), το Σελεστά (περ. 15.000 κάτ.) και το Σαβέρν (περ. 10.000 κάτ.), κέντρο παραθερισμού στα Βοσγία.

Η Α., δασώδης στην περιοχή των Βοσγιών και με αμπελώνες στις λοφώδεις ζώνες της, έχει στην εύφορη προσχωματική πεδιάδα μεταξύ Ρήνου και Ιλ μεγάλες εκτάσεις που καλλιεργούνται με σιτηρά, τεύτλα, καπνό, πατάτες, καθώς και εκτεταμένα τεχνητά λιβάδια για γαλακτοφόρες αγελάδες. Σημαντικότερες βιομηχανίες της Α. είναι οι υφαντουργικές και οι μεταλλουργικές.

Ιστορία.Η Α., που βρίσκεται στα σύνορα Γερμανίας-Γαλλίας, όπως και η Λορένη, υπήρξε για μεγάλο χρονικό διάστημα αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των δύο αυτών κρατών, η ιστορική μοίρα όμως των δύο περιοχών, στενά συνδεδεμένη από το 1871, υπήρξε διαφορετική έως τότε. Οι πρώτοι κάτοικοι της Α. ήταν Κέλτες. Το 58 π.Χ. την κατέκτησε ο Καίσαρας και τη μοίρασε μεταξύ των ρωμαϊκών επαρχιών Germania prima στα Β και Maxima Sequanorum στα Ν. Οι πέντε αιώνες ρωμαϊκής κυριαρχίας υπήρξαν περίοδος ευημερίας και ειρήνης για την περιοχή, όπου πολύ γρήγορα διαδόθηκε o χριστιανισμός. Τον 4o αι. στο Argentoratum (Στρασβούργο) υπήρχε ήδη επισκοπή. Την ίδια εποχή η Α. άρχισε να πιέζεται από τους Αλαμανούς. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η Α. έγινε δουκάτο, ώσπου τον 9ο αι. αποτέλεσε τμήμα της αυτοκρατορίας του Καρλομάγνου. Με τη συνθήκη του Βερντέν (843) κατατάχθηκε στο βασίλειο της Λοθαριγγίας και από τότε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακολούθησε την πολιτιστική και πολιτική πορεία του γερμανικού έθνους. Μόλις το 1648 έγινε σχεδόν ολοκληρωτικά τμήμα του γαλλικού κράτους (το Στρασβούργο το 1681) με τη συνθήκη του Μίνστερ. Ο γαλλοπρωσικός πόλεμος και η συνθήκη της Φρανκφούρτης που επακολούθησε (1871) οδήγησαν σε μια καινούργια αλλαγή: η Α., εκτός από την περιοχή γύρω από το Μπελφόρ και ένα μέρος της Λορένης (περίπου το ένα τρίτο της με την πόλη του Μετς), παραχωρήθηκαν στη Γερμανική αυτοκρατορία ως κοινή κτήση όλων των κρατών που την αποτελούσαν.

Από το 1871 έως το 1914 οι Γερμανοί επιδόθηκαν δραστήρια στο έργο του εκγερμανισμού της περιοχής, που κατά ένα μέρος στέφθηκε από επιτυχία. Το 1919, με βάση τη συνθήκη των Βερσαλιών, η Α. και η Λορένη δόθηκαν στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια όμως του B’ Παγκοσμίου πολέμου (Ιούνιος 1940) τις προσάρτησε πάλι η Γερμανία. Τελικά, το 1944 οι δύο επαρχίες αποδόθηκαν στη Γαλλία. Μετά τον πόλεμο, το Στρασβούργο έγινε έδρα του Συμβουλίου της Ευρώπης (όπου εκπροσωπείται και η Ελλάδα), ως σύμβολο της ανάγκης να ξεπεραστεί η γαλλογερμανική αντίθεση.

Άποψη του Στρασβούργου, πρωτεύουσας της Αλσατίας, με το λιμάνι του στον Ρήνο.

II

(Αστρον.).Αστεροειδής που επισημάνθηκε στις 23 Νοεμβρίου 1921. Το φαινόμενο μέγεθός του, στη μέση αντίθεσή του, είναι ίσο προς 13,0, ενώ αν βρισκόταν σε απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας από τον Ήλιο και από τη Γη θα είχε φαινόμενο μέγεθος 9,7. Ο αστεροειδής αυτός περιφέρεται σε 1.566,8 ημέρες γύρω από τον Ήλιο.